سنگ لعل

در بازار سنگ لعل (spinel) و سنگ گارنت (garent) را يك سنگ مي‌ دانند به اين دليل كه تشخيص سنگ لعل از سنگ گارنت دشوار تر است. در حالت كلي مي‌ توان لعل را نوع با كيفيت‌ تر گارنت دانست كه در عين حال نادرتر مي‌ باشد. همه خبرگان نگين هاي جواهري در پي اين گوهر مي باشند. و با وجود اينكه به اندازه نگين و انگشتر ياقوت قرمز شناخته شده نيست. ولي طرفداران خود را دارد. و به گونه‌ اي مي‌ توان گفت تاجران گوهر هاي قيمتي و گران‌ بها و گرد آورندگان هميشه در جستجوي اين مي باشند كه اين سنگ قيمتي را در كلكسيون خود داشته باشند.

انواع گوناگون آن داراي نام‌ هاي تجاري و علمي مختلفي مي باشد. و اين تفاوت بخاطر تنوع در رنگ‌ ها و گونه‌ هاي اين دسته از سنگ‌ ها است. در فرهنگ دهخدا به گفته منابع قديمي ذكر شده است كه: سنگي نازك با سرخي درخشان و از ياقوت سست‌ تر و نرم‌ تر مي باشد. در دوران گذشته اين نگين شناسايي نشده است. و به همين دليل در كتب و نوشته‌ هاي تاريخي كم تر از آن نام برده شده‌ است. و بعد از آن در كوه لعل بدخشان پيدا شد. در مسير آذربايجان نيز معدن وجود دارد ولي سنگ لعل آن نارسيده مي باشد. و رنگ تيره‌اي با كبودي زنده دارد. به اين علت قيمت سنگ لعل اين منطقه ارزش بالايي ندارد. اين نگين كه در حقيقت همان سنگ اسپينل است. از آلومينات منيزيم ساخته شده است. و رنگ قرمز آن به دليل وجود كروم و آهن در نگين بوده. سختي اين گوهر به ميزان هشت مقياس موس (الماس ده و ياقوت نه) و با شبكه اي بلوري مكعب شكل و مانند الماس مي باشد.

انواع رنگ لعل

داراي رنگهاي مختلفي است. سرخ و زرد و غالبا سبز و بنفش و مرغوب‌ ترين گونه آن لعل سرخ بدخشاني مي باشد. به هر ميزان رنگ اين گوهر به سوي صورتي هاي روشن (پيازي) يا قرمزهاي گارنتي كمرنگ شود. از بها سنگ لعل سرخ نيز كم مي‌ شود. اين گوهر به صورت  رنگ آبي سير كه به نام آبي كبالت (cobalt blue) شهرت دارد نيز پيدا مي‌ شود. همينطور ساير رنگهاي اين نگين با ارزش به شكل بنفش، صورتي (پيازي)، سبز-آبي، نقره اي، سرخ، برنز و نارنجي است. به علاوه اينكه يك نمونه گوهر مشكي هم در تايلند و استراليا وجود دارد.

تفاوت لعل و ياقوت

اين گوهر در بررسي هاي گوناگون در مقابل ياقوت سرخ (ruby ) و ياقوت كبود (sapphire) ارزش كمي ندارد. و با آنها مساوي است. با اين تفاوت كه ياقوت سرخ به مقدار كمي دشوار تر از اين گوهر بوده (سختي ياقوت به ميزان ۹ در مقابل سختي ۸ لعل) و اين گوهر نيز در مقايسه با ياقوت سرخ داراي خالهاي كم تري است. و حرارت و درخشش بالاتري نيز دارد.

اين گوهر به به ندرت حرارت دهي يا بهبودبخشي مي گردد. به اين صورت كه كم تر روش بهبود بخشي شناخته شده است. و تاثير جهت بهبود رنگ يا شفافيت آن وجود دارد. در حال حاضر مي توان گفت حدودا هر ياقوت سرخ مقرون به صرفه اي به شكلهاي گوناگوني بهبود بخشي گرديده است. البته اين نكته نيز حائز اهميت ميباشد. از آنجايي كه اين نگين تك انكساري است. و ياقوت سرخ انكسار مضاعف دارد. رنگ اوليه در لعل سرخ، خالص تر، بهتر و شديدتر از رنگ هاي قرمز موجود در بيشتر گونه هاي ياقوت سرخ بنظر مي‌ رسد.

سنگ لعل بدخشان افغانستان

در رابطه با سنگ لعل بدخشان افغانستان بايستي گفت ولايت بدخشان در منطقه شمال شرق افغانستان يكي از بهترين، سرسبزترين و غني‌ ترين ولايت هاي اين كشور محسوب مي شود. كه به دليل معادن لعل بدخشان، لاجورد، طلا و زمرد در كل دنيا از شهرت خيلي زيادي برخوردار مي باشد

صاحب آنندراج مي‌ گويد: معدن آن پنهان بود تا در زمان حكومت اوايل عباسيان در منطقه ختلان زلزله‌ اي مهيب اتفاق افتاد. و كوه سكنان فرو پاشيد. كه اين نگين پيدا شد. آن گونه هاي مختلفي دارد: رماني و پيازي، تـمري، لحمي، عنابي، بقمي، ادريسي، دوشابـي، عقـربي، سنگ لعل پيكـاني، قطبي و مرغوب ترين آن عقـربي است. بعد از آن پـيازي، سپس تمري، رمـاني، پيكاني، نگيني كه آن را بصورت پيكان تراش دهند. و زناناز آن گوشواره بسازند. حكيم مؤمن طبيعت اين نگين را در گرمي و سردي معتدل متمايل به حرارت برشمرده است.

جهت مطالعه ادامه مطلب كليك كنيد