چهارشنبه ۲۱ دی ۰۱ | ۱۲:۱۹ ۱۳ بازديد
آهن زنگ نزن نام عمومي براي تعدادي از آهنهاي مختلف است كه عمدتا به دليل مقاومت آنها در برابر خوردگي از آنها استفاده ميشود.
تمامي آهنهاي زنگ نزن داراي حداقل ۱۰.۵ درصد كروم هستند.
اين عنصر با اكسيژن موجود در هوا واكنش ميدهد و يك لايه سطحي كروم اكسيد پيچيده ايجاد ميكند كه نامرئي است،
اما براي جلوگيري از تركيب بيشتر اكسيژن و پيشگيري از زنگ زدن سطح كفايت ميكند.
در ادامه با كاربردهاي اين فولاد بهتر آشنا ميشويد.

ويژگيهاي آهن زنگ نزن
ورقه آهن به تنهايي بسيار نازك و حدود ۱۳۰ آنگستروم است كه هر آنگستروم يك ميليونوم سانتيمتر است.
ويژگي اين لايه عبارتند از: منفعل (واكنش نشان نميدهد يا بر روي مواد ديگر اثر نميگذارد)،
پايدار (چسبيده به لايه آهن است و ديگر جابجا نميشود) و خودنوسازي (اگر آسيب ببيند، كروم بيشتر از آهن در معرض هوا خواهد بود و اكسيد كروم بيشتري تشكيل ميدهد).

اين بدان معناست كه در طي ساليان دراز يك چاقوي درست شده از آهن زنگ نزن ميتواند روزانه استفاده شود و همچنان باقي بماند.
سطوح بالاتر كروم و همچنين افزودن ساير عناصر آلياژي مثل نيكل و مولبيدن لايه سطحي را تقويت كرده و مقاومت آن را در برابر خوردگي مواد ضد زنگ افزايش ميدهند.
كروم هميشه عامل تعيين كننده است، اگرچه عناصر ديگر مثل نيكل و مولبيدن براي افزايش مقاومت در برابر خوردگي استفاده ميشوند.
علاوه بر اين، آهن زنگ نزن به طور كامل قابل بازيافت است.
مخترع آهن زنگ نزن
كه ديدگاه گسترده مبني بر اين كه آهن زنگ نزن در سال ۱۹۱۳ توسط هري بررلي، متالوژيست شفيلد كشف شد وجود دارد.
كاربردها
از انواع مختلف آهن زنگ نزن براي ساخت هزاران وسيله استفاده ميشود. در زير به تعدادي از آنها اشاره ميكنيم:
-
كاربرد خانگي: كارد و چنگال، سينكها، ماهي تابه، گردونه ماشين لباس شويي، كوره ماكروفر، انواع تيغ.
-
معماري و مهندسي عمران: روكشها، نرده ساختمان، اتصالات درب و پنجره، مبلمان خياباني، بخشهاي ساختاري، نوار تقويت شده، ستونهاي روشنايي، تير سردرها، پايههاي بنايي.
-
حمل و نقل: سيستمهاي اگزوز، پنجره و داخل خودروها، تانكرهاي خياباني، انبارهاي كشتي، تانكرهاي كشتي حامل مواد شيميايي، باقي مانده وسايل نقليه.
-
كاربرد شيميايي دارويي: مخازن تحت فشار، لولههاي فرآيند.
-
نفت و گاز: پايگاههاي نفت و گاز در منزل، جعبه كابل، خطوط لوله زير زميني.
-
پزشكي: تجهيزات جراحي، جراحي ايمپلنت، اسكنر ام آر آي (MRI)
-
غذا و نوشيدني: تجهيزات پذيرايي، جوشاندن، تقطير، پردازش مواد غذايي.
-
آب: آب و فاضلاب، لولههاي آب، مخازن آب گرم.
-
كاربرد عمومي: فنرها، چفت وبستها (پيچ و مهره و واشرها)، سيم.
انواع فولاد زنگ نزن
سه دسته اصلي انواع آهن زنگ نزن و ويژگيهاي آنها عبارتند از:
۱. آستنيتيك (استيل نگير)
-
آلياژهاي كروم، نيكل و آهن با كروم ۱۶ تا ۲۶ درصد، نيكل ۶-۲۶ درصد و مقدار كمي كربن با خواص غير مغناطيسي.
-
نيكل مقاومت در برابر خوردگي را افزايش ميدهد.
-
سخت شدن آن در دماي پايين و همچنين زماني كه گرم شود و بعد خنك شود است.
-
نوع ۳۰۴ يا S۳۰۴۰۰ يا ۸/۱۸ (۱۸ درصد كروم، ۸ درصد نيكل) پر استفادهترين تركيب است.
۲. مارتنزيتيك (استيل بگير)
-
آلياژهاي كروم-آهن با ۱۰.۵ تا ۱۷ درصد كروم و تركيبات كربن به دقت كنترل شده است.
-
سخت شدن آن به وسيله خنك شدن (به سرعت در آب يا روغن خنك ميشود) و تغيير دما (گرم ميشود سپس خنك ميشود) است.
-
مارتنستيك خواص مغناطيسي دارد.
-
عمدتا در ساخت چاقو استفاده ميشود.
-
درجات مارتنستيك قوي و سخت هستند و شكل دهي و جوش كردن آنها سخت و دشوار است.